Là một thủ thuật dùng kim chọc vào ổ áp xe gan dưới hướng dẫn của siêu âm nhằm chẩn đoán và điều trị ổ áp xe gan.

- Ổ áp xe lớn > 5cm

- Ổ áp xe giai đoạn hóa mủ

- Ổ áp xe dọa vỡ

- Cặn ổ áp xe cần hút để điều trị

- Trong trường hợp cần chẩn đoán phân biệt với u gan

- Rối loạn đông máu: Prothrombine < 50%

- Tiểu cầu < 50 G/l

- Dị ứng với thuốc gây tê: Xylocain

- Đường vào không an toàn trên siêu âm

- Người bệnh không đồng ý can thiệp

1. Người thực hiện

- 02 bác sỹ: 01 làm siêu âm, 01 chọc hút.

- 01 hoặc 02 điều dưỡng hoặc kỹ thuật viên.

2. Phương tiện

- Máy siêu âm: 01 chiếc

- Cáng nằm: 01 chiếc

- Kim chọc tủy sống loại 18G - 20G hoặc kim sắt có nòng loại lớn: 01 cái

- Bơm tiêm 5ml: 01 cái, bơm tiêm 10 ml: 01 cái

- Xylocain 2% 2ml: 01 ống

- Bông cồn: 01 lọ

- Gạc vô trùng miếng nhỏ: 10 cái

- Xăng có lỗ: 01 cái

- Cồn sát trùng 700: 01 lọ to dùng sát trùng tay

- Băng dính y tế: 01 cuộn

- Găng tay vô trùng: 03 đôi

3. Người bệnh

- Cần được giải thích rõ mục đích của thủ thuật, các tai biến có thể xẩy ra. Phải ký vào giấy cam đoan làm thủ thuật.

- Có người nhà đi cùng.

4. Hồ sơ bệnh án

Có hồ sơ bệnh án đầy đủ, kèm theo phim chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ nếu có.

1. Kiểm tra hồ sơ

- Kiểm tra phiếu chỉ định, phiếu cam đoan của người bệnh. Phiếu xét nghiệm nuôi cấy dịch ổ áp xe hoặc làm tế bào học.

- Kiểm tra các xét nghiệm: công thức máu, đông máu cơ bản, xét nghiệm HIV.

- Kiểm tra xem người bệnh có dị ứng thuốc gì không.

- Các thăm dò cận lâm sàng: kết quả siêu âm, CT scanner, MRI.

2. Kiểm tra người bệnh

Kiểm tra mạch, huyết áp, nhịp thở

3. Thực hiện kỹ thuật

- Người bệnh được nằm trên cáng theo qui trính siêu âm bụng.

- Bác sỹ làm siêu âm kiểm tra vị trí nang gan và xác định đường vào, cùng bác sỹ chọc hút xác định dướng đi của kim.

- Điều dưỡng hoặc kỹ thuật viên sát trùng nơi sẽ chọc.

- Bác sỹ làm chọc hút đi găng vô trùng, trải xăng có lỗ vào vị trí chọc hút.

- Gây tê nơi chọc.

- Dùng kim chọc qua da và vào thẳng vị trí ổ áp xe gan, khi đầu kim vào tới ở áp xe gan, dùng syringe 10ml lắp vào kim chọc hút để chút dich trong ổ áp xe, hút ra càng nhiều càng tốt, hút cho tới khi nào không thể hút được nữa thì dừng.

- Dặn người bệnh nhịn thở và rút nhanh kim ra khỏi cơ thể.

- Băng dính gạc chổ chọc, sau đó chuyển người bệnh về phòng theo dõi.

Nhìn chung đây là thủ thuật khá an toàn cho người bệnh, tuy nhiên cũng lưu ý một số tai biến có thể xẩy ra như sau:

- Chảy máu: theo dõi sát, nếu chảy ít không cần can thiêp mà người bệnh cần nằm theo dõi thêm, chảy nhiều nên can thiệp ngoại khoa, truyền máu.

- Thủng tạng rỗng: phẫu thuật.

- Đau chỗ chọc: có thể uống thuốc giảm đau như Efferalgan…

1. Bộ Y tế, Quy trình kỹ thuật bệnh viện.

2. Evan J Samett, MD; Chief Editor: Kyung J Cho, MD: ”Percutaneous Abscess Drainage” Medscape Reference