Tra cứu  ›  QTKT khám-chữa bệnh  ›  Chụp CLVT tiểu khung thường quy

Chụp CLVT tiểu khung thường quy

Quyết định số: 25/QĐ-BYT

Ngày ban hành: 03/01/2014 12:00

Đại cương

Chụp CLVT thường quy tiểu khung là quá trình thăm khám các tạng trong tiểu khung bao gồm: tử cung, buồng trứng, bàng quang-tiền liệt tuyến, các khối áp xe vùng tiểu khung, các khối u của khoang dưới phúc mạc… trên hệ thống máy ít dãy đầu thu. Với các tạng vùng tiểu khung và đáy chậu như tổn thương của tử cung-cổ tử cung, tổn thương tiền liệt tuyến, các tổn thương ở sàn đáy chậu… thì thăm khám CLVT có mục đích làm tổng kê.

Chỉ định điều trị

-Các khối u tử cung, buồng trứng
-Các bệnh lý viêm, áp xe phần phụ
-U bàng quang, tiền liệt tuyến
-Các tổn thương viêm, áp xe trong tiểu khung: viêm ruột thừa, viêm túi thừa đại tràng…

-Các khối u khoang dưới phúc mạc
-Các trường hợp rò bàng quang-âm đạo, trực tràng-âm đạo…

Chống chỉ định

-Không có chống chỉ định tuyệt đối
-Chống chỉ định tương đối với nhưng trường hợp có tiền sử dị ứng với thuốc cản quanh nói riêng và các thuốc khác nói chung

Chuẩn bị

1.Người thực hiện
-Bác sỹ chuyên khoa
-Kỹ thuật viên điện quang
-Điều dưỡng
2.Phương tiện
-Máy chụp CLVT
-Máy bơm điện chuyên dụng
-Phim,máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh

3.Vật tư y tế
-Bơm tiêm 10; 20ml
-Bơm tiêm dành cho máy bơm điện
-Kim tiêm 18-20G
-Thuốc đối quang I-ốt tan trong nước
-Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc
-Nước cất hoặc nước muối sinh lý
-Găng tay, mũ, khẩu trang phẫu thuật
-Bộ khay quả đậu, kẹp phẫu thuật.
-Bông, gạc phẫu thuật.
-Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.

4.Người bệnh
-Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với thầy thuốc.
-Tháo bỏ khuyên tai, vòng cổ, c p tóc nếu có
-Cần nhịn ăn chất đặc, nên uống sữa ho c nước hoa quả với thể tích không quá 100ml.
-Người bệnh quá kích thích, không nằm yên: Cần cho thuốc an thần…
5.Phiếu xét nghiệm
-Có phiếu chỉ định chụp CLVT

Các bước tiến hành

1.Kỹ thuật thăm khám
-Đặt người bệnh năm ngửa, hai tay giơ lên đầu để tránh nhiễu ảnh
-Tháo bỏ dị vật băng kim loại, bộc lộ vùng thăm khám
-Hướng dẫn người bệnh nhịn thở để tránh các nhiễu ảnh do di động khi thở,
-Chụp CLVT trước và sau tiêm thuốc đối quang i-ốt tĩnh mạch với các lớp cắt ngang vùng tiểu; bề dày lớp cắt 5-8 mm. Thực hiện các lớp cắt mỏng 3mm với các tổn thương nhỏ
-Thuốc đối quang i-ốt được dùng làloại tan trong nước với liều 1.5-2 ml/kg cân nặng
-Kỹ thuật tiêm thuốc đối quang i-ốt: tiêm nhanh, tốc độ tiêm tối thiểu 3ml/giây. Tốt nhất là sử dụng máy bơm thuốc để có thể kiểm soát chính xác các thì động mạch và tĩnh mạch sau tiêm
-Thay đổi trường nhìn(FOV)tùy theo độ lớn của mỗi cá thể cho phù hợp
-Thay đổi độ rộng của cửa sổ để đánh giá được toàn bộ mô mềm, khí, mỡ và xương.

2.Tiến trình thăm khám
-Chụp các lớp cắt không tiêm thuốc đối quang i-ốt với mục đích: bước đầu định vị tổn thương để thực hiện các lớp cắt sau tiêm. Đo tỷ  trọng vùng nghi ngờ tổn thương để đánh giá xem tổn thương có chứa thành phần mỡ hay không, có vôi hóa ho c chảy máu hay không; đồng thời giúp so sánh với tỷ  trọng của tổn thương sau tiêm thuốc đẻ đánh giá mức độ ngấm thuốc của tổn thương là ít hay nhiều
-Các lớp cắt ở thì động mạch được thực hiện ở giây thứ 25-30 tính từ lúc bắt đầu tiêm thuốc: đánh giá mức độ giàu mạch của tổn thương u; tình trạng hiện hình tĩnh mạch dẫn lưu sớm trong bệnh cảnh dị dạng thông động-tĩnh mạch; tình trạng thoát thuốc ra ngoài lòng mạch trong trường hợp chảy máu thể hoạt động do chấn thương tạng…
-Các lớp cắt ở thì tĩnh mạch được thực hiện ở giây thứ 60-70 tính từ lúc bắt đầu tiêm thuốc: đánh giá tình trạng thải thuốc nhanh hay chậm của các tổn thương u; bộc lộ rõ các tổn thương dạng như các ổ đụng dập hoặc đường vỡ trong các tạng trong bệnh cảnh chấn thương; đánh giá tốt tình trạng bắt thuốc của thành ống tiêu hóa, thành của các ổ áp xe

-Các lớp cắt ở thì muộn được thược hiện sau 5-7 phút tùy từng trường hợp cụ thể, chẳng hạn như các u bắt thuốc ít ở thì động mạch và tĩnh mạch…Với những trường hợp có nghi ngờ đường rò liên quang đến đường bài xuất thấp thì phải thăm khám ở thì rất muộn, khi bàng quang căng chứa đẩy nước tiểu đối quang i-ốt

V. NHẬN ĐỊNHKẾT QUẢ 

- Đánh giá sơ bộ xem kỹ thuật thực hiện có đúng các thì động mạch, tĩnh mạch, thì muộn

 - Số lượng thuốc đối quang i-ốt sử dụng có phù hợp

 - Các ảnh thu được có đảm bảo chất lượng cho chẩn đoán: hình nhiễu ảnh

Tai biến và xử trí

-Đánh giá xem quá trình tiêm thuốc có đúng kỹ thuật; có bị vỡ thành mạch, thoát thuốc ra ngoài lòng mạch hay không
-Tai biến liên quang đến thuốc đối quang i-ốt: xem thêm quy trình Chẩn đoán và xử trí tai biến thuốc đối quang.