Chụp tĩnh mạch chi trên, chi dưới X quang tăng sáng bằng cách bơm thuốc đối quang i-ốt chọn lọc vào tĩnh mạch từ đó làm hiện hình hệ tĩnh mạch cần thăm khám.

-Các bệnh lý dị dạng hệ tĩnh mạch: u máu tĩnh mạch, giả phình mạch..
-Các bệnh lý tĩnh mạch: hẹp tắc tĩnh mạch  …
-Chụp kiểm tra cầu nối sau phẫu thuật, cầu nối động–tĩnh mạch ở người bệnh chạy thận nhân tạo
-Chụp mạch để phục vụ cho điện quang can thiệp
 

-Không có chống chỉ định tuyệt đối
-Chống chỉ định tương đối trong trường hợp có rối loạn đông máu, suy thận, có tiền sử dị ứng rõ ràng với i-ốt, phụ nữ có thai...

1.Người thực hiện
-Bác sỹ chuyên khoa
-Bác sỹ phụ trợ
-Kỹ thuật viên điện quang
-Điều dưỡng
-Bác sỹ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác)
2.Phương tiện
-Máy X quang tăng sáng truyền hình
-Máy bơm điện chuyên dụng
-Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh
-Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X
3.Thuốc
-Thuốc gây tê tại chỗ
-Thuốc gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê)
-Thuốc chống đông
-Thuốc trung hòa thuốc chống đông
-Thuốc đối quang I-ốt tan trong nước
-Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc
4.Vật tư y tế thông thường
-Bơm tiêm 1; 3; 5; 10ml
-Bơm tiêm dành cho máy bơm điện
-Nước cất hoặc nước muối sinh lý
-Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật
-Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu,
khay đựng dụng cụ
-Bông, gạc, băng dính phẫu thuật.
-Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
5.Vật tư y tế  đặc biệt
-Kim chọc mạch
-Bộ ống đặt lòng mạch 5-6F
-Dây dẫn tiêu chuẩn 0.035inch

-Ống thông chụp mạch 4-5F
-Bộ dây nối chữ Y.
6.Người bệnh
-Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phổi hợp với thầy thuốc.
-Cần nhịn ăn, uống trước 4-6giờ. Có thể uống không quá 50ml nước.
-Tại phòng can thiệp:người bệnhn m ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ.
-Người bệnh quá kích thích, không nằm yên: cần cho thuốc an thần…
7.Phiếu xét nghiệm
-Hồ sơ bệnh án điều trị nội trú
-Có phiếu chỉ định thực hiện thủ thuật đã được thông qua
-Phim ảnh chụp X quang, CLVT, CHT (nếu có).
 

1.Phƣơng pháp v  cảm
Để người bệnh n m ngửa trên bàn chụp, đ t đường truyền tĩnh mạch
(thường dùng huyết thanh m n đ ng trương 0,9%), tiêm thuốc tiền mê,trường hợp ngoại lệtrẻ nhỏ (dưới 5 tuổi) chưa có ý thức cộng tác ho c quá
kích động sợ hãi cần gây mê toàn thân khi làm thủ thuật
2.Chọn kỹthuật sửdụng và đƣờng vào
-Thông thường lựa chọn kỹ thuật chọc kim trực tiếp. Nếu đường này không
được thì có thể sử dụng kỹ thuật Seldinger tùy vị trí tĩnh mạch thăm khám
-Tiến hành chọc trực tiếp vào tĩnh mạch cần chụp: chọc theo hướng xuôi
dòng
-Tiến hành kỹ thuật Seldinger: Có thể hiện hình tĩnh mạch b ng cách luồn
ống thông tới động mạch chi phối vùng mà dẫn lưu về tĩnh mạch cần thăm
khám rồi bơm thuốc lấy thì muộn để hiện hình tĩnh mạch.
3.Ti n hành kỹthuật
-Chọc trực tiếp theo đường tĩnh mạch, dùng kim chọc trực tiếp tĩnh mạch
cần chụp:
-Chi dưới thường chọc tại tĩnh mạch mu chân
-Chi trên thường chọc tại tĩnh mạch mu tay ho c tĩnh mạch đầu
-Nếu mục đích thăm khám tĩnh mạch phía gần thì có thểchọc cao hơn
tùy trường hợp

-Vi dây dẫn đểđẩy sâu cốđịnh kim chọc ho c dùng kim luồn. Nối bơm
thuốc trực tiếp chụp: có thểbơm b ng tay ho c b ng máy. Tổng thểtíchthuốc và tốc độtùy thuộc vịtrí tổn thương và đ c điểm mạch. Có thểtiến hành b ng ga rô các đoạn đểhiện hình rõ từng đoạn tĩnh mạch cần
chụp.
-Chụp theo kỹ thuật Seldinger
-Chọc theo đường động mạch: chọc và đ t đường vào theo đường động
mạch. Sau đó luồnống thông tới động mạch chi phốiđểdẫn lưu ra tĩnhmạch cần thăm khám rồi bơm thuốc lấy thì muộn đểhiện hình tĩnhmạch
-Tổng thểtích thuốc và tốc độtùy thuộc vịtrí tổn thương và đ c điểm
mạch.
-Sau khi chụp đạt yêu cầu, rút ống thông, rút ống đ t lòng mạch ra khỏi
lòng mạch, đè ép b ng tay trực tiếp lên chỗ chọc kim khoảng 15 phút đểcầm máu, sau đó băng ép trong 6 giờ.

V. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
- Hình ảnh hiển thị rõ các cấu trúc giải phẫu của hệ thống tĩnh mạch chi cần khảo sát
- Phát hiện được tổn thương nếu có 

 

1..Sau khi làm thủ thuật
-Do thủ thuật: rách thành mạch gây chảy máu, ho c bóc tách thành mạch, xử trí: ngừng thủ thuật, đè ép bằng tay và băng lại theo dõi, nếu ngừng chảy máu thì có thể tiến hành lại sau 1-2 tuần.
-Do thuốc đối quang: tùy mức độ phản ứng, có thể cho thuốc chống dị ứng, hoặc chống nôn, chống sốc hay ngừng thủ thuật.Xem thêm quy trình Chẩn đoán và xử trí tai biến thuốc đối quang.
2.Sau khi tiến hành kỹ thuật
-  chỗ ống thông có thể chảy máu ho c có máu tụ cần băng ép lại và tiếp tục nằm bất động đến khi ngừng chảy máu
-Trường hợp nghi tắc động mạch do máu cục hay thuyên tắc do bong các mảng xơ vữa (hiếm gặp) cần có khám xét kịp thời để xử trí của bác sĩ chuyên khoa.

-Trường hợp xảy ra phồng ho c thông động tĩnh mạch, đứt ống thông hoặc  dây dẫn (hiếm gặp) có thể xử lí bằng ngoại khoa hoặc can thiệp nội mạch.
-Trường hợp có biểu hiện nhiễm trùng sau làm thủ thuật cần cho kháng sinh để điều trị.