Nhồi máu phổi là một trong những biến chứng phổ biến và nguy hiểm nhất ở những người bệnh có huyết khối tĩnh mạch chi dưới hoặc huyết khối các tĩnh mạch trong tiểu khung, có thể đe dọa tính mạng người bệnh. Đặt lưới lọc TM chủ dưới nhằm ngăn chặn các mảng huyết khối lớn di chuyển lên buồng tim và tuần hoàn phổi. Dựa vào phương thức đặt, có 2 quy trình đặt lưới lọc phổ biến hiện nay là đặt lưới lọc TM chủ dưới qua TM cảnh trong phải và đặt qua TM đùi chung.

1. Người thực hiện 

- Bác sỹ chuyên khoa 

- Bác sỹ phụ 

- Kỹ thuật viên điện quang 

- Điều dưỡng 

- Bác sỹ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác) 

2. Phương tiện 

- Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) 

- Máy bơm điện chuyên dụng 

- Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh 

- Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X 

3. Thuốc 

- Thuốc gây tê tại chỗ 

- Thuốc tiền mê và gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê) 

- Thuốc chống đông 

- Thuốc trung hòa thuốc chống đông  

- Thuốc đối quang i ốt tan trong nước 

- Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc 

4. Vật tư y tế thông thường 

- Bơm tiêm 5; 10; và 20ml 

- Bơm tiêm dành cho máy bơm điện 

- Nước cất ho c nước muối sinh lý 

- Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật 

- Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu, khay đựng dụng cụ 

- Bông, gạc, băng dính phẫu thuật. 

- Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang. 

5. Vật tư y tế đặc biệt 

- Kim chọc động mạch 

- Bộ vào lòng mạch cỡ 5-6-8F 

- Dây dẫn tiêu chuẩn 0.035inch 

- Dây dẫn dài, cứng 0.035 inch (260cm) 

- Ống thông chụp mạch cỡ 4-5F 

- Ống thông dẫn đường cỡ 6-8F 

- Bộ lưới lọc tĩnh mạch chuyên dụng 

- Ống thông dẫn đường 

- Khóa ba chạc

- Bộ dụng cụ gắp dị vật nội mạch. 

6. Người bệnh

- Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với thầy thuốc. 

- Cần nhịn ăn, uống trước 6 giờ. Có thể uống không quá 50ml nước. 

- Tại phòng can thiệp: người bệnh nằm ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ. 

- Người bệnh quá kích thích, không nằm yên: cần cho thuốc an thần… 

7. Phiếu xét nghiệm 

- Hồ sơ bệnh án điều trị nội trú 

- Có phiếu chỉ định thực hiện thủ thuật đã được thông qua 

- Phim ảnh chụp X quang, CLVT, CHT (nếu có).

1. Phương pháp vô cảm 

- Để người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp, đặt đường truyền tĩnh mạch (thường dùng huyết thanh mặn đẳng trương 0,9%). 

- Thường gây tê tại chỗ, có thể tiêm thuốc tiền mê trong những trường hợp ngoại lệ như trẻ nhỏ (dưới 5 tuổi) chưa có ý thức cộng tác ho c quá kích động sợ hãi cần gây mê toàn thân khi làm thủ thuật 

2. Chọc TM cảnh trong phải 

- Gây tê tại chỗ, rạch da và tổ chức dưới da 

- Chọc TM cảnh trong phải dưới hướng dẫn siêu âm. Trong một số trường hợp có thể phải chọc TM cảnh trong trái hoặc TM đùi. 

- Đặt dây dẫn và ống đặt lòng mạch vào TM cảnh trong phải dưới hướng dẫn màn huỳnh quang tăng sáng (fluoroscopy). 

3. Chụp TM chủ dưới 

- Đăt ống thông vào TM chủ dưới ở ngang mức ngã ba chủ - chậu 

- Chụp TM chủ dưới, đánh giá hình thái và huyết động của TM chủ dưới 

4. Đặt lưới lọc TM chủ dưới 

- Đưa bộ dụng cụ mang lưới lọc (filter) vào TM chủ dưới qua ống đặt lòng mạch. 

- Định vị cho lưới lọc nằm dưới mức các TM thận 

- Rút vỏ bọc để giải phóng lưới lọc vào trong lòng TM chủ dưới 

- Chụp mạch TM chủ dưới

V. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ 

- Lưới lọc nằm tại vị trí ngay dưới các tĩnh mạch thận 

- Trục của lưới lọc song song với trục của tĩnh mạch chủ dưới 

- TM chủ dưới lưu thông bình thường sau khi đặt lưới lọc. Không có dấu hiệu của rách thành mạch hay tụ máu, chảy máu sau phúc mạc, ổ bụng.

1. Tai biến liên quan đến kỹ thuật 

- Tụ máu tai vị trí chọc TM: băng ép tại chỗ 

- Nhiễm khuẩn quanh chân ống thông: vệ sinh, kháng sinh tại chỗ và toàn thân 

- Nhiễm khuẩn huyết: hội chẩn chuyên khoa 

2. Tai biến liên quan đến lưới lọc 

- Lưới lọc di chuyển: thường do TM chủ dưới giãn quá lớn so với kích thước của filter. Cần lựa chọn chính xác kích thước của lưới lọc so với đường kính TM chủ dưới. Có thể lấy lưới lọc ra ngoài nếu thấy không phù hợp. 

- Gãy lưới lọc: do lưới lọc được sử dụng nhiều lần ho c do chất liệu cấu tạo lưới lọc không đảm bảo. Không nên tái sử dụng lưới lọc. 

- Rách TM chủ dưới: theo dõi hoặc đặt stent-graft ho c phẫu thuật theo ý kiến chuyên khoa.