Bình thường dịch não tủy trong suốt, có ít tế bào. Xét nghiệm tế bào trong

dịch não tủy là xác định số lượng và thành phần tế bào có trong dịch này. Đây là

xét nghiệm có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị bệnh.

- Nghi ngờ viêm màng não tủy.

- Theo dõi trong điều trị bệnh máu (u lympho, lơ xê mi cấp…).

Không có chống chỉ định.

1. Người thực hiện

01 kỹ thuật viên hoặc cử nhân kỹ thuật y có kiến thức chuyên khoa.

2. Phương tiện – Hóa chất

2.1 Dụng cụ

- Kính hiển vi quang học;

- Máy ly tâm;

- Lam kính khô, sạch;

- Bàn sấy hoặc quạt sấy tiêu bản;

- Pipette Pasteur và quả bóp ;

- Ống nghiệm nhỏ khô sạch;

- Buồng đếm tế bào (loại buồng đếm tế bào trong dịch não tủy);

- Khay inox quả đậu;

- Gạc sạch;

- Băng dính vải hoặc băng dính giấy;

- Dụng cụ lập công thức bạch cầu (bàn bấm hoặc có thể dùng viên bi, sỏi).

2.2. Hóa chất

- Cồn tuyệt đối ;

- Dung dịch Giemsa mẹ ;

- Acid axetic ;

- Nước cất ;29

- Dầu soi kính hiển vi.

3. Bệnh phẩm

Là mẫu bệnh phẩm dịch não tủy đựng trong ống nghiệm sạch đảm bảo các

điều kiện:

- Miệng ống nghiệm được đậy nắp kín.

- Ống nghiệm có đầy đủ thông tin hành chính về tên, tuổi, giường, khoa

của người bệnh phù hợp với giấy xét nghiệm.

4. Phiếu xét nghiệm

Trước khi đếm, xác định số lượng và màu sắc dịch, sau đó lắc nhẹ ống

bệnh phẩm rồi hút dịch chia sang 2 ống nghiệm đều nhau. Tiến hành kỹ thuật

với các trường hợp dưới đây:

1. Trƣờng hợp không có tế bào trong dịch

- Bước1: Hút một ít dịch nhỏ lên lam kính và tiến hành soi tươi để xác

định sự có mặt của tế bào trong dịch.

- Bước 2: Tiến hành trả lời kết quả xét nghiệm gồm các yếu tố: Số lượng

dịch, màu sắc dịch và sự có mặt hay không tế bào trong dịch.

2. Trƣờng hợp có tế bào trong dịch não tủy

Nhỏ vào ống nghiệm thứ nhất 2-3 giọt acid axetic, lắc đều để phá vỡ hồng

cầu. Sau đó lấy một giọt cho vào buồng đếm, để lắng 5 phút rồi đếm số lượng

bạch cầu trên kính hiển vi:

- Với buồng đếm Nageotte: Loại buồng đếm để đếm tế bào trong dịch não

tủy có thể tích chung 50mm3 . Chia làm 40 băng, kẻ theo chiều ngang của buồng

đếm, mỗi băng có thể tích 1.25mm3 . Đếm số lượng bạch cầu trên 4 băng không

liên tiếp (mỗi băng đếm cách 1 băng liền kề) được bao nhiêu, chia cho 5 để có

số lượng bạch cầu trong 1mm³ dịch.

- Với buồng đếm Goriaep: Đếm số lượng bạch cầu trong các khu vực

dùng để đếm bạch cầu, được bao nhiêu nhân với 62.5 rồi chia cho 25, ta được số

lượng bạch cầu trong 1mm3 dịch.

- Với buồng đếm Neubauer: Đếm số lượng bạch cầu ở khu vực dùng để

đếm bạch cầu được bao nhiêu nhân 10 và chia cho 4, ta được số lượng bạch cầu

trong 1mm3 dịch

- Nhầm bệnh phẩm, nhầm giấy xét nghiệm hoặc sai lệch thông tin giữa

bệnh phẩm và giấy xét nghiệm;

- Dịch não tủy không được gửi đến phòng xét nghiệm ngay sau khi lấy;

- Không lắc đều bệnh phẩm trước khi đếm;

- Tiêu bản không đạt tiêu chuẩn