Truyền thuốc hóa chất đường tĩnh mạch (hóa trị liệu) là một phương pháp
điều trị cơ bản trong ung thư và một số bệnh lý. Đa số các thuốc hóa chất được
đưa vào cơ thể bằng đường tĩnh mạch. Tuy nhiên, không đơn giản chỉ là tiêm
truyền tĩnh mạch, quy trình truyền hóa chất có những điểm đặc biệt riêng. 
 

Trong hầu hết các bệnh lý ung thư, có thể sử dụng đơn độc hoặc phối hợp
với xạ trị và/hoặc phẫu thuật. 
 

- Tuổi quá cao (không có giới hạn tuyệt đối, tuy nhiên thường hạn chế khi
tuổi > 70 tuổi);
- Suy chức năng cơ quan (suy tim, suy gan, suy thận nặng), phải điều
chỉnh liều cho phù hợp;
- Gia đình người bệnh không đồng ý điều trị. 
 

1. Ngƣời bệnh
- Giải thích cho người bệnh và người nhà người bệnh về tình trạng bệnh
và sự cần thiết phải điều trị hóa chất đường tĩnh mạch, những tác dụng phụ có
thể gặp phải (cần hết sức thận trọng, tránh gây ra suy sụp tinh thần ở người
bệnh);
- Làm xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu và các xét nghiệm đánh giá
chức năng tim, gan, thận: điện tim, siêu âm tim (nếu cần thiết), ure, creatinin,
acid uric, men gan, bilirubin;
- Đo chiều cao, cân nặng, tính diện tích da cơ thể của người bệnh (BSA);
- Tiến hành đặt catheter tĩnh mạch trung tâm hoặc buồng truyền dưới da
(tùy vào điều kiện thực tế tại mỗi cơ sở điều trị).
2. Thuốc, hóa chất
- Thuốc hóa chất sẽ được pha trong dung dịch natri clorua 0.9% hoặc
dung dịch glucose 5% (tùy theo đặc tính của từng loại thuốc hóa chất). Việc
chuẩn bị thuốc hóa chất trước khi truyền sẽ được thực hiện tại khoa Dược lâm
sàng, trong các buồng an toàn sinh học;
383
- Khoa Dược lâm sàng sẽ chuyển các chai dung dich hóa chất đã pha với
liều lượng theo đúng chỉ định của bác sĩ điều trị đến khoa lâm sàng. 
 

- Điều dưỡng lâm sàng sau khi nhận thuốc hóa chất đã pha thành dung
dịch cần phải kiểm tra lại các thông tin dán trên nhãn chai thuốc, bao gồm: các
thông tin hành chính về người bệnh (họ tên, tuổi, giới, năm sinh, số giường
bệnh), tên loại thuốc hóa chất, hàm lượng thuốc được pha trong chai, thời điểm
pha thuốc, đối chiếu với y lệnh đã ghi trong bệnh án;
- Đo các chỉ số sinh tồn của người bệnh (mạch, nhiệt độ, huyêt áp) trước
khi tiến hành truyền thuốc hóa chất;
- Thiết lập đường truyền tĩnh mạch cho người bệnh với dung dịch natri
clorua 0.9%, nên sử dụng dây truyền đếm giọt. Trong trường hợp không có điều
kiện đặt catheter tĩnh mạch trung tâm thì đặt đường truyền tĩnh mạch ngoại vi
phải đảm bảo kim nằm trong lòng mạch, tránh lấy các tĩnh mạch nhỏ dễ vỡ dẫn
đến thuốc hóa chất ra ngoài mạch làm viêm mô mềm xung quanh;
- Thay chai dung dịch natri clorua 0.9% bằng chai dung dịch hóa chất đã
được chuẩn bị sẵn, điều chỉnh tốc độ truyền theo y lệnh ghi trong bệnh án. Một
số thuốc đòi hỏi phải được truyền tĩnh mạch liên tục trong 24 giờ hoặc tốc độ
truyền tăng dần theo thời gian;
- Theo dõi sát người bệnh trong suốt quá trình truyền thuốc hóa chất
đường tĩnh mạch. Một số tác dụng phụ có thể xảy ra ngay khi truyền: phản ứng
phản vệ, dị ứng, buồn nôn, nôn, đau đầu, chóng mặt;
- Ngừng truyền thuốc hóa chất ngay nếu có phản ứng bất thường xảy ra,
kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn, duy trì đường truyền tĩnh mạch bằng dung dịch
natri clorua và báo ngay cho bác sĩ điều trị biết để kịp xử trí. 
 

- Hội chứng tiêu khối u (Tumor lysis syndrome): gây ra bởi sự phá hủy
hàng loạt các tế bào u, giải phóng ồ ạt các chất trong bào tương tế bào gây tăng
acid uric, tăng kali máu, và gây suy thận cấp. Để hạn chế hội chứng tiêu khối u,
cần truyền dịch cho người bệnh trước và sau khi truyền hóa chất song song với
sử dụng thuốc lợi niệu, thông thường cần truyền thêm 2000-3000ml dịch/ m2 da
cơ thể.
384
- Thuốc chống nôn do tác dụng của hóa chất: Ondansetron tiêm tĩnh mạch
hoặc uống trước khi bắt đầu truyền hóa chất 20-30 phút. Có thể kết hợp thêm
Primperan và/ hoặc Corticoid.
- Duy trì cân bằng nước và điện giải (đặc biệt là kali máu) 
 

1. Patient and provider safety with the chemotherapy infusion process, 2011
2. Chemotherapy administration, 2012