Thở máy kéo dài sẽ dẫn đến nhiễm trùng bệnh viện, tổn thương phổi do thở máy, chi phí điều trị tốn kém dẫn đến khó bỏ máy và NGƯỜI BỆNH có nguy cơ tử vong. Do vậy mỗi khi NGƯỜI BỆNH phải thở máy, người thực hiện cần phải nhanh chóng đánh giá cai thở máy của NGƯỜI BỆNH để xem xét bỏ máy thở càng sớm càng tốt. 

Có nhiều phương thức cai thở máy như PSV, SIMV, cai thở máy qua ống chữ T. 

Tuy nhiên dù có cai thở máy bằng phương thức nào thì người thực hiện cũng phải tuân theo các tiêu chuẩn cai thở máy chung

Người bệnh có đủ tiêu chuẩn cai thở máy. 

- Người bệnh ngừng thở, ngừng tim

- Người bệnh không có khả năng tự thở (như bệnh lý thần kinh cơ nặng...)

- Chưa đủ tiêu chuẩn cai thở máy

1. Người thực hiện

01 Bác sỹ và 01 điều dưỡng chuyên khoa Hồi sức cấp cứu hoặc đã được đào tạo về thở máy. 

2. Phương tiện

2.1. Vật tư tiêu hao

- Ôxy thở máy (ngày chạy 24 giờ)                      - Mũ phẫu thuật: 03 chiếc

- Filter lọc khuẩn ở dây máy thở: 01 cái              - MDI adapter: 01 chiếc

- Dây truyền huyết thanh: 01 cái                         - Bộ dây máy thở: 01 bộ

- Găng tay vô khuẩn: 03 đôi                               - Khí nén (ngày chạy 24 giờ)

- Găng tay sạch: 05 đôi                                     - Bộ làm ẩm nhiệt: 01 chiếc

- Gạc tiểu phẫu N2: 05 túi                                   - Filter lọc bụi máy thở: 01 chiếc

- Khẩu trang phẫu thuật: 03 chiếc                       - Xà phòng Savondoux rửa tay

- Mặt nạ mũi miệng hoặc mặt nạ mũi

2.2. Dụng cụ cấp cứu

01 bộ mở màng phổi dẫn lưu khí

2.3. Các chi phí khác

- Tiêu hao điện, nước

- Phí hấp, rửa dụng cụ

- Xử trí rác thải y tế và rác thải sinh hoạt

3. Người bệnh

3.1. Giải thích cho Người bệnh (nếu Người bệnh còn tỉnh táo) và gia đình/người đại diện hợp pháp của Người bệnh về sự cần thiết và các nguy cơ của thở máy. Người bệnh/đại diện của Người bệnh ký cam kết thực hiện kỹ thuật. 

3.2. Tư thế Người bệnh: Người bệnh nằm đầu cao 30 độ (nếu không có tụt huyết áp), nằm đầu bằng nếu tụt huyết áp

3.3. Thở máy tại giường bệnh

4. Hồ sơ bệnh án

Giải thích về kỹ thuật cho Người bệnh, gia đình Người bệnh và kí cam kết đồng ý kỹ thuật, phiếu ghi chép theo dõi thủ thuật.

1. Kiểm tra hồ sơ: kiểm tra lại chỉ định, chống chỉ định và giấy cam kết đồng ý tham gia kỹ thuật

2. Kiểm tra lại Người bệnh: các chức năng sống, xem có thể tiến hành thủ thuật được không. 

3. Thực hiện kỹ thuật

Ghi lại đầy đủ các thông số của phương thức thở máy đang được thực hiện trước khi chuyển sang phương thức cai thở máy. 

3.1. Tiêu chuẩn cai thở máy

- Giải quyết được nguyên nhân phải thở máy

- Ôxy hóa máu cải thiện: PEEP ≤ 5 cm H2O, PaO2 > 60mmHg, với FiO2 < 0, 5

- HA ổn định: không dùng hoặc dùng liều nhỏ thuốc co mạch, trợ tim. 

- Nhịp tim < 140 chu kỳ/phút

- Nhiệt độ < 38 độ C

- pH và PaCO2 phù hợp với bệnh lý hô hấp nền của Người bệnh

Khi Người bệnh có đủ tiêu chuẩn cai thở máy. Tiến hành cai thở máy

3.2. Tiến hành cai thở máy: sử dụng 1 trong các phương pháp cai thở máy sau:

- PSV (xem quy trình thở máy PSV)

- SIMV (xem quy trình thở máy SIMV)

- Ống chữ T (T-tube)

+ Chuẩn bị ống chữ T, dây ô xy, bình làm ẩm ô xy

+ Kết nối cho Người bệnh thở ống chữ T

3.3. Đánh giá và điều chỉnh máy thở

- Cai máy bằng PSV (xem quy trình thở máy PSV)

- Cai máy bằng SIMV (xem quy trình thở máy SIMV)

- Cai máy bằng ống chữ T (trong vòng 60 phút): xem Người bệnh có đáp ứng không

+ Chỉ số thở nhanh nông (RSBI) < 100 chu kỳ/phút/lít

+ ôxy hóa máu: SaO2 ≥ 90%, PaO2 ≥ 60mmHg, pH ≥ 7,32, PaCO2 tăng dưới 10mmHg so với trước khi cai máy. 

+ Tần số thở ≤ 30 chu kỳ/phút hoặc thay đổi dưới 50% so với trước. 

+ Nhịp tim < 140 chu kỳ/phút, hoặc thay đổi < 20%, HA

+ Ý thức không thay đổi, không kích thích. 

+ Không gắng sức (sử dụng cơ hô hấp phụ, thở nghịch thường)

+ Nếu Người bệnh không đáp ứng cai thở máy ống chữ T, chuyển lại phương thức thở trước khi cai thở máy. Đánh giá và cai thở máy hàng ngày. 

+ Nếu Người bệnh đáp ứng cai thở máy ống chữ T, bỏ máy thở và xem xét rút nội khí quản (đánh giá ho khạc đờm, ý thức). 

3.4. Nếu Người bệnh cai máy thất bại: cần đánh giá thêm

3.4.1. Ống NKQ

- Xem xét ống NKQ có nhỏ không?, Có tắc NKQ không?

3.4.2. Khí máu

- Tránh kiềm chuyển hóa

- NGƯỜI BỆNH có tăng PaCO2, giữ PaCO2 trên mức giá trị nền của NGƯỜI BỆNH

3.4.3. Dinh dưỡng

- Hỗ trợ đủ năng lượng

- Tránh rối loạn điện giải

- Tránh thừa năng lượng

3.4.4. Đờm

- Hút sạch đờm

-Tránh mất nước nặng

3.4.5. Vấn đề thần kinh cơ

- Tránh sử dụng các thuốc làm yếu cơ (thuốc giãn cơ, nhóm aminoglycosid, clindamycin) ở NGƯỜI BỆNH yếu cơ

- Tránh sử dụng corticoid nếu không cần thiết. 

3.4.6. Tắc nghẽn đường thở

- Loại trừ dị vật đường thở

- Sử dụng thuốc giãn phế quản nếu cần

3.4.7. Ý thức NGƯỜI BỆNH

- Tránh dùng quá liều thuốc an thần

3.4.8 Cai thở máy vào buổi sáng

1. Tụt huyết áp. 

Xử trí: truyền dịch, dùng vận mạch nếu cần. 

2. Chấn thương áp lực (tràn khí màng phổi):

Xử trí: đặt dẫn lưu màng phổi cấp cứu, hút dẫn lưu liên tục. 

3. Tổn thương phổi do thở máy: cai thở máy sớm

4. Nhiễm khuẩn liên quan thở máy: tuân thủ các nguyên tắc vô khuẩn bệnh viện. 

Điều trị kháng sinh sớm và theo nguyên tắc xuống thang khi xuất có nhiễm khuẩn. 

1. Nguyễn Gia Bình (2012), cai thở máy, kỹ thuật thở máy và hồi sức hô hấp, nhà xuất bản y học, trang 32-40. 

2. Ashfaq Hasan (2010), “Discontinuation of Mechanical Ventilation”, Understanding Mechanical Ventilation, Springer, Chapter 12, 393 - 414. 

3. Chad A. Witt, “Weaning of Mechanical Ventilation”, The washington manual of critical care, Lippincott williams and wilkins 2008, 101-104

4. Scott K Epstein, Allan Walkey (2012) Internet, “Methods of weaning from mechanical ventilation”, updated18.6.2012, Uptodate Reference. Available from: http://www.uptodate. Com/contents/methods-of-weaning-from-mechanical-ventilation?source=search_result&search=Methods+of+weaning+from+mechanical+ventilation&selectedTitle=1~150.