- Loét là tổn thương da do mất thượng bì và phần trên lớp nhú của lớp bì, nó có thể mở rộng vào lớp dưới da, lớp cân cơ. 

- Nguyên nhân gây ra loét:

+ Do tì đè thường gặp ở người bệnh hôn mê, tai biến mạch máu não, liệt tứ chi nằm lâu không được nghiêng trở. 

+ Các yếu tố như: ra mồ hôi nhiều, đệm cứng, ga trải giường không phẳng, đại tiểu tiện không được vệ sinh ngay cũng tạo điều kiện dễ dàng gây ra vết loét. 

+ Người bệnh thiếu dinh dưỡng. 

- Vị trí hay gặp:

+ Loét vùng xương cùng cụt: Là loại tổn thương hay gặp nhất, khó phòng ngừa và điều trị nhất. 

+ Loét vùng gót chân, mắt cá chân: Cũng hay gặp, nhất là ở các người bệnh hôn mê, thở máy kéo dài, chấn thương cột sống, tổn thương mạch máu (tắc mạch, suy tính mạch). 

+ Loét vùng đầu: Thường gặp ở vùng chẩm, vành tai hay gặp ở các người bệnh hôn mê, bệnh lý thần kinh, thở máy kéo dài. 

+ Loét vùng mấu chuyển lớn: Ít gặp hơn, liền sẹo tự nhiên với tổn thương nhỏ

+ Loét hỗn hợp nhiều vùng. 

+ Ngoài ra còn có một số các vị trí khác ít gặp như bả vai, gáy, mũi… 

- Các giai đoạn của loét:

+ Giai đoạn 1: Chỗ da bị tì đè bị thay đổi: Da đỏ, phù nề, đôi khi xuất huyết, da ấm hơn vùng xung quanh. Tổn thương khư trú chủ yếu vùng thượng bì. 

+ Giai đoạn 2: Đỏ da và phù nề tăng lên, các bọng nước vỡ, xuất hiện vùng da đỏ xung quanh tổn thương cùng với hiện tượng viêm da tại chỗ. Da bị tổn thương dễ bị bội nhiễm hay nhiễm trùng thứ phát. 

+ Giai đoạn 3: Mất hoàn toàn phần da che phủ, các thành phần phía dưới sẽ bị lộ ra. Trong 3 - 5 ngày trung tâm hoại tử xuất hiện, đó là tổ chức màu đỏ xám xung quanh là vùng da đỏ phù nề, vết loét màu vàng ngay vùng trung tâm tổn thương cùng với chất mủ. Quầng đỏ và phù nề lan rộng xung quanh vùng loét. Có thể xuất hiện chảy máu ở bờ vết loét. 

+ Giai đoạn 4: Tổn thương lan rộng phía dưới, đến phần cơ xương, tổn thương vùng da không tương ứng với phần tổ chức phía dưới, thông thường tổn thương theo hình côn. 

Những người bệnh có dấu hiệu bị loét và bị loét. 

không có chống chỉ định tuyệt đối

1. Người thực hiện: 02 điều dưỡng hoặc 1 điều dưỡng và 1 bác sỹ được đào tạo chuyên khoa hồi sức cấp cứu. 

2. Phương tiện, dụng cụ

2.1. Vật tư tiêu hao

- Povidin

- Găng sạch: 02 đôi. 

- Găng vô khuẩn: 091 đôi. 

- Gạc vô khuẩn

- Gạc củ ấu

- Khay chữ nhật

- Panh vô khuẩn

- Kéo vô khuẩn

- Kéo cắt băng dính

- Khay hạt đậu vô khuẩn

- Bát kền vô khuẩn

- Kẹp phẫu tích vô khuẩn

- Hộp đựng dụng cụ khử khuẩn

- Túi nilon: 01 cái. 

- Gối nghiêng: 02 cái. 

- Đệm nước

- Gối nước

- Tấm nilon

- Băng dính

- Băng miếng urgosorb

- Natrichlorua 0,9% (200 ml)

- Dung dịch chống loét Sanyren

- Dung dịch castelani

- Ôxy già

- Ete

- Bơm tiêm 10 ml: 01 cái. 

- Kim lấy thuốc: 01 cái. 

- Mũ: 02 cái.

- Khẩu trang: 02 cái

- Dung dịch sát khuẩn tay nhanh

- Xà phòng diệt khuẩn

- Dung dịch khử khuẩn sơ bộ

2.3. Dụng cụ cấp cứu

- Bóng Ambu, mask

- Hộp chống sốc theo quy định. 

3. Người bệnh

- Thông báo giải thích cho người bệnh và gia đình người bệnh việc sắp làm. 

- Người bệnh đã được tắm rửa, thay quần áo, thay ga sạch sẽ. 

4. Hồ sơ bệnh án, phiếu theo dõi điều dưỡng. 

1. Điều dưỡng rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn dưới vòi nước, đội mũ, đeo khẩu trang. 

2. Kiểm tra, thông báo, giải thích, động viên người bệnh, đặt người bệnh ở tư thế thích hợp.

3. Bộc lộ vùng có vết loét. 

4. Với người bệnh bị loét giai đoạn 1:

a) Dùng dung dịch Sanyren xịt và chỗ da bị tì đè, dùng 3 ngón tay xoa tròn vùng đó đường kính khoảng 10-15 cm trong 1 - 2 phút. Xoa dung dịch chống loét 3 lần/ngày. 

b) Giảm áp lực vùng tì đè:

- Loét vùng xương cùng cụt, vùng đầu, vùng mấu chuyển lớn, bả vai: Đặt người bệnh nằm nghiêng, dùng gối nghiêng kê cho người bệnh (1 chiếc ở lưng, 1 chiếc ở giữa hai chân), dùng gối nước kê cao gót chân, mắt cá chân. 

Thay đổi bên nghiêng cho người bệnh sau 2 - 3 giờ. 

- Loét vùng gót chân, mắt cá chân: Đặt người bệnh nằm thẳng, kê cao gối dưới gối và cẳng chân để gót chân và mắt cá chân không bị tì đè. 

Chú ý: Ghi phiếu theo dõi điều dưỡng mỗi lần xoa dung dịch chống loét và thay đổi tư thế cho người bệnh. 

5. Với người bệnh bị loét giai đoạn 2 - 3 - 4:

a) Trải tấm nilon dưới vết loét, đặt túi nilon nơi thích hợp. 

b) Điều dưỡng sát trùng tay bằng Aniosgel, mở bộ chăm sóc, rót dung dịch NaCl 0,9% vào bát kền, đi găng sạch. 

c) Dùng kẹp tháo bỏ băng cũ cho vào túi nilon, dùng ete bóc băng dính (nếu cần), dùng NaCl 0,9% bóc băng(nếu băng bị dính vào vết loét). Bỏ kẹp bẩn vào hộp đựng dung dịch khử khuẩn. 

d) Quan sát, đánh giá tình trang vết loét. 

e) Dùng kẹp rửa vết loét bằng NaCl 0,9% từ mép vết loét → vết loét→xung quanh vết loét rộng ra khoảng 5 - 7 cm cho đến khi sạch. 

* Loét giai đoạn 2:

+ Dùng gạc thấm khô vết loét và xung quanh vết loét. 

+ Dùng betadin sát trùng xung quanh vết loét rộng khoảng 5 - 7 cm. 

+ Dùng dung dịch Castelani bôi lên bề mặt vết loét. 

+ Khi castelani và betadin đã khô, dùng gạc che kín vết loét và băng lại. 

* Loét giai đoạn 3:

+ Đổ ôxy già ra bát kền, dùng gạc thấm ôxy già rửa sạch tổ chức mủ. 

+ Dùng gạc thấm khô vết loét và xung quanh vết loét. 

+ Dùng betadin sát trùng xung quanh vết loét rộng khoảng 5 - 7 cm. 

+ Dùng miếng băng urgosorb đậy lên vết loét, dùng gạc che kín vết loét và băng lại. 

* Loét giai đoạn 4:

+ Vết loét có tổ chức hoại tử: báo bác sỹ để tiến hành cắt lọc (nếu cần)

+ Dùng gạc thấm khô vết loét và xung quanh vết loét. 

+ Dùng betadin sát trùng xung quanh vết loét rộng khoảng 5 - 7 cm. 

+ Đắp thuốc theo chỉ định (có thể dùng NaCl 10% hay đường kính). 

+ Dùng gạc che kín vết loét và băng lại. 

6. Đặt đệm nước dưới ga cho người bệnh. 

7. Đặt bệnh ở tư thế thoải mái, thích hợp và không bị tì đè lên vết loét. 

8. Điều dưỡng thu dọn dụng cụ, rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước. 

9. Ghi phiếu theo dõi điều dưỡng. ghi rõ vị trí loét, giai đoạn loét, tình trạng loét ngày hôm nay so với hôm trước. 

- Chảy máu

- Nhiễm khuẩn. 

1. Bộ Y tế, Vụ khoa học đào tạo; (2006); Chăm sóc hàng ngày và vệ sinh cho người bệnh; Kỹ thuật điều dưỡng. Nhà xuất bản y học. Trang 139-152. 

2. Joanne Tollefson; (2010); Physical Assessment; Clinical psychomotor skills; 4th Edition; Cengage Learning; pp 17-22. 

3. Ruth F. Craven; Constance J. Hirnle; (2007); Self-care and Hygiene, Fifth Edition; Lippincott Williams & Wilkins; pp 726- 770.