Catheter ngoại vi là một kim nhựa có nòng, được dùng để đặt vào tĩnh mạch ngoại vi nhằm các mục đích sau:

- Duy trì đường truyền tĩnh mạch

- Chuẩn bị sẵn đường truyền để lấy máu xét nghiệm, truyền dịch và thực hiện thuốc. 

- Tránh tuột đường truyền khi vận chuyển người bệnh. 

- Đặt catheter tĩnh mạch ngoại vi là thủ thuật cơ bản của điều dưỡng. 

- Khi cần truyền dịch, lấy máu xét nghiệm và thực hiện tiêm, truyền thuốc. 

- Rối loạn đông máu (chống chỉ định tương đối)

- Huyết khối tĩnh mạch

- Giãn tĩnh mạch ngoại vi

- Sốt xuất huyết

1. Người thực hiện

- 01 điều dưỡng

- Giải thích cho Người bệnh và người nhà trước khi làm thủ thuật. 

- Trang bị mũ, khẩu trang. 

- Vệ sinh bàn tay, đi găng tay vô trùng. 

2. Người bệnh

- Đo mạch, huyết áp, nhiệt độ, nhịp thở. 

- Tư thế Người bệnh nằm ngửa, đầu nghiêng sang bên đối diện, kê một gối mỏng dưới khuỷu tay (nếu đặt ở tay), cố định tay, chân NGƯỜI BỆNH. 

- Vị trí đặt: tĩnh mạch khuỷu hoặc tĩnh mạch cổ tay

3. Phương tiện, dụng cụ

- Gói dụng cụ tiêu hao

- Gói dụng cụ rửa tay, sát khuẩn

- Bộ dụng cụ bảo hộ cá nhân

- Bộ dụng cụ tiêm truyền vô khuẩn

- Dụng cụ, máy theo dõi

- Máy truyền dịch

- Catheter ngoại vi các cỡ, bộ dây truyền, dịch truyền dung dịch natri chlorua 0,9%, khóa ba chạc, băng dính, opside. 

- Gối kê tay, bàn thủ thuật, xăng vô khuẩn có lỗ và không lỗ. 

4. Hồ sơ, bệnh án:

- Có chỉ định đặt catheter tĩnh mạch ngoại vi để truyền dịch. 

- Kiểm tra chai dịch natrichlorua 0,9%, cắm dây truyền vào chai, khóa lại. Bộc lộ vùng cần đặt catheter, chọn tĩnh mạch. 

- Đi găng tay, buộc dây cao su trên vùng cần đặt 3 - 5 cm. 

- Sát khuẩn vị trí cần đặt từ trong ra ngoài theo hình xoáy ốc 2 lần, Điều dưỡng sát khuẩn tay. 

- Lắp kim có catheter vào bơm tiêm. Một tay căng da, một tay cầm bơm tiêm có để sẵn catheter đâm kim chếch 30 độ so với mặt da vào tĩnh mạch thấy máu trào ra. Rút từ từ nòng kim ra khỏi catheter, lắp dây truyền đã chuẩn bị trước vào đốc catheter. Tháo dây cao su, mở khóa cho dịch chảy. 

- Cố định catheter và dây truyền, che catheter bằng gạc vô khuẩn, cố định tay vào nẹp (nếu cần). 

- Điều chỉnh tốc độ truyền theo y lệnh. Ghi phiếu truyền dịch. 

- Giúp người bệnh về tư thế thoải mái, theo dõi và phát hiện tai biến, dặn người bệnh những điều cần thiết. 

- Thu dọn dụng cụ, tháo găng, rửa tay. 

- Ghi bệnh án quá trình thủ thuật và phiếu theo dõi. 

- Nhiễm khuẩn nơi đặt, nhiễm khuẩn huyết: rút catheter, cấy đầu catheter. 

- Tắc catheter: thông truyền, nếu tắc quá lâu không thông được phải rút catheter ra. 

- Đứt catheter (hiếm gặp), tuột catheter: đặt lại. 

1. Nguyễn Quốc Anh và cs (2012), Bảng kiểm các quy trình kỹ thuật cơ bản chăm sóc người bệnh. 

2. Rafael Ortega et al, (2008), “Peripheral Intravenous Cannulation”, N Engl J Med, 359: e26. 

3.Roberts - Hedge (2010), Clinical Procedures in Emergency Medicine 5th, Saunder Elsevier.