Tra cứu  ›  QTKT khám-chữa bệnh  ›  QUY TRÌNH KỸ THUẬT RỬA RUỘT TOÀN BỘ LOẠI BỎ CHẤT ĐỘC QUA ĐƯỜNG TIÊU HÓA (WBI)

QUY TRÌNH KỸ THUẬT RỬA RUỘT TOÀN BỘ LOẠI BỎ CHẤT ĐỘC QUA ĐƯỜNG TIÊU HÓA (WBI)

Quyết định số: 1904/QĐ-BYT

Ngày ban hành: 30/05/2014 12:00

Đại cương

-Rửa ruột toàn bộ là một phương pháp tẩy rửa làm sạch đường tiêu hóa, ngăn chặn sự hấp thụ thêm độc chất. Vì rửa ruột thường yêu cầu số lượng nước lớn đi qua đường tiêu hóa nên dễ dẫn đến rối loạn nước, điện giải vì thế rửa ruột thường ít được áp dụng. 

-Để tránh biến chứng rối loạn điện giải cần sử dụng dung dịch polyethylene glycol (PEG-ELS), cân bằng về thẩm thấu và các chất điện giải. Có nhiêu biệt dược nhưng thường dùng nhất là Fortrans

Chỉ định điều trị

-Người bệnh ăn, uống phải độc chất tồn tại lâu trong ống tiêu hóa như quá liều các loại thuốc giải phóng chậm, thuốc làm giảm nhu động ruột, viên thuốc tễ có chứa kim loại... 

-Uống một chất độc ngoại sinh khác không hấp thụ được bằng than hoạt tính

- “Người mang ma túy” - vận chuyển ma túy bằng cách nuốt hoặc nhét các gói chứa ma túy vào đường ruột. 

Chống chỉ định

-Mới phẫu thuật, tổn thương viêm loét đường tiêu hóa. 

-Có dấu hiệu của tắc ruột hoặc bán tắc ruột. 

-Có xuất huyết tiêu hóa nặng. 

-Liên tục ói mửa. 

-Rối loạn ý thức có nguy cơ sặc, trào ngược chưa được đặt nội khí quản. 

-Rối loạn huyết động. 

-Tình trạng mất nước

- Suy tim nặng. 

Chuẩn bị

1. Người thực hiện

-Một bác sĩ thăm khám ra chỉ định, theo dõi tình trạng diễn biến người bệnh và đáp ứng điều trị. 

-Một điều dưỡng viên đã được huấn luyện, đeo mũ khẩu trang. 

2. Phương tiện, dụng cụ

-Gói dụng cụ rửa tay, sát khuẩn: 01

-Bộ dụng cụ bảo hộ cá nhân: 01

-Bộ dụng cụ, thuốc thủ thuật: 01

-Bộ dụng cụ, thuốc cấp cứu khi làm thủ thuật: 1 xe cấp cứu gồm

-Dụng cụ, máy theo dõi

-Bộ ống thông dạ dày (01 chiếc)

-Canuyn guedel (01 chiếc)

-Lidocain 2% spray. 

-Thuốc Fortrans 2 - 10 gói thành phần:

+ Macrogol 4000 64 g

+ Sodium sulfate khan 5, 7 g

+ Bicarbonate sodium 1, 68 g

+ Sodium chlorure 1, 46 g

+ Potassium chlorure 0,75 g

+ Tá dược: saccharine sodium, hương vị trái cây. 

3. Người bệnh

-Người bệnh tỉnh giải thích hợp tác uống thuốc tẩy, đặt tư thế đầu nghiêng an toàn tránh nôn trào ngược. 

-Người bệnh hôn mê cần thiết đặt nội khí quản bảo vệ đường thở. 

-Giải thích gia đình bệnh quy trình sẽ tiến hành, người bệnh có thể nôn mửa, đại tiện phân lỏng nhiều lần, số lượng nhiều. 

4. Bệnh án

-Ghi chép nhận xét diễn biến trước và sau rửa ruột toàn bộ: mạch nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở. 

- Xét nghiệm sau rửa ruột toàn bộ: điện giải, chức năng thận, kết quả XQ ổ bụng sau rửa. 

Các bước tiến hành

-Kiểm tra tình trạng hô hấp, kiểm soát và bảo vệ đường thở nếu người bệnh hôn mê, hoặc suy hô hấp

-Tiến hành hút dịch hầu họng, bóp bóng đặt nội khí quản, thông khí nhân tạo nếu cần thiết. 

-Bảo đảm tuần hoàn: ổn định huyết động nếu có shock (theo dõi huyết áp liên tục, monitor, đặt catheter, truyền dịch, thuốc vận mạch như dopamin, noradrenalin, dobutamin…). 

-Chống co giật midazolam, diazepam…, bảo vệ đường thở đặt nội khí quản, thông khí nhân tạo nếu cần. 

-Nếu buồn nôn hoặc nôn: primperan 10 mg 1 ống tiêm bắp hoặc tĩnh mạch

-Tiến hành đặt ống thông dạ dày và rửa dạ dày theo quy trình rửa dạ dày hệ thống kín. 

-Sau khi rửa dạ dày, thay ống thông dạ dày bằng ống thông tá tràng (nếu có thể)

-Tiến hành pha mỗi gói Fortrans với 1000 ml nước. 

-Để người bệnh ngồi hoặc nằm tư thế Fowler 45 độ. Uống hoặc nhỏ giọt qua sonde dạ dày. 

-Liều lượng tốc độ bơm thuốc như sau:

+ Trẻ 9 tháng - 12 tuổi: 20   ml/kg/giờ. 

+ Từ 12 tuổi đến 18 tuổi: 1000 ml/giờ

+ Người lớn 1500 đến 2000 ml/giờ. 

-Quá trình tẩy rửa đường ruột hiệu quả nhất tiến hành trong 4 - 6 giờ. 

-Theo dõi kết quả dùng tới khi người bệnh đại tiện phân nước trong và chụp X. quang bụng lại thấy hết hình ảnh cản quang độc chất. 

Tai biến và xử trí

-Nôn, (đặc biệt sau bơm vào dạ dày quá nhanh): Dùng thuốc chống nôn, theo dõi điện giải. 

-Suy tim sung huyết ở người bệnh rối loạn chức năng tim và thận: đánh giá khối lượng tuần hoàn, ô xy, thuốc trợ tim, lợi tiểu

-Thủng ruột, hội chứng Mallory-Weiss, thủng thực quản: cần phẫu thuật can thiệp. 

- Viêm phổi sặc, phổi bị tổn thương cấp tính: kháng sinh chống viêm, thở máy với PEEP.

Tài liệu tham khảo

1. Whole - Bowel Irrigation and Other Intestinal Evacuants - Golfrank 2008. 

2. American Academy of Clinical Tô xycology and the European Association of Poison Centres and Clinical Tô xycologists: Position paper: Whole-bowel irrigation. J Tô xycol Clin Tô xycol 2004; 42: 843 - 854. 

3. Ambrose N, Johnson M, Burdon D, et al: A physiologic approach of polyethylene glycol and a balanced electrolyte solution as bowel preparation. Br J Surg 1983; 70: 428- 430. 

4. American Academy of Clinical Tô xycology and European Association of Poison Centres and Clinical Tô xycologists: Position statement: Whole-bowel irrigation. J Tô xycol Clin Tô xycol 1997; 35: 753 - 762. 

5. American Academy of Clinical Tô xycology and European Association of Poison Centres and Clinical Tô xycologists: Position statement: Cathartics. J Tô xycol Clin Tô xycol 1997: 35: 743-752.